Jednym z najbardziej popularnych rodzajów stali jest stal narzędziowa. Wykorzystuje się ją do tworzenia rozmaitych narzędzi. Z ich pomocą można kształtować metal, ceramikę czy też kompozyty. W ogólnym rozumieniu stal jest stopem żelaza z węglem, chociaż można w niej znaleźć również mangan, chrom, nikiel, miedź, wolfram, tytan i molibden.
Co to jest stal narzędziowa?
Stal narzędziowa wykazuje się niezwykłą wytrzymałością i twardością. Jest odporna na negatywnie działające czynniki zewnętrzne, a poza tym doskonale radzi sobie z podwyższonymi temperaturami i ścieraniem. Dodatkowo stal z tej kategorii jest w stanie przenosić duże naprężenia (nawet przy temperaturze dochodzącej do 700 stopni Celsjusza). Można ją bezproblemowo hartować w trakcie chłodzenia. Jak widać jest uniwersalna i z pewnością zaskoczy niejednego użytkownika.
Warto mieć świadomość tego, że stal narzędziowa:
– jest odporna na intensywną eksploatację, zużycie i odkształcanie,
– jest odporna na udarność.
Nic dziwnego, że w obecnych czasach jest wykorzystywana na coraz szerszą skalę. Dzieje się tak zwłaszcza w przypadku rozbudowanych i profesjonalnie zarządzanych zakładów przemysłowych.
Rodzaje stali narzędziowej
Niewiele osób zdaje sobie sprawę z tego, że stal narzędziowa podlega pewnemu podziałowi. Chodzi tutaj o wyróżnienie stali narzędziowej stopowej i węglowej. Jest dedykowana do pracy na zimno lub ciepło. Ponadto występuje w wersji szybkoschnącej. Wykorzystanie konkretnego typu stali narzędziowej jest uzależnione od charakteru wykonywanych prac. Muszą nad tym czuwać specjaliści, aby po drodze nie pojawił się żaden błąd.
Stale narzędziowe zastosowanie
Wypada przejść w tym momencie do podstawowego zastosowania stali narzędziowej. Stosuje się ją przy produkcji narzędzi do obróbki plastycznej lub skrawaniem. Można z niej także budować rozmaite formy odlewnicze i wytwarzać noże tokarskie, wiertła i frezy. W tym wszystkim liczą się oczywiście przynajmniej lekko rozwinięte umiejętności, tak aby wykorzystać właściwy typ stali narzędziowej. Dla mniej zorientowanych osób może to być dość trudne, dlatego w zakładach produkcyjnych i przemysłowych odpowiadają za to solidnie przeszkoleni pracownicy.
Stal narzędziowa stopowa
Stal narzędziowa do pracy na gorąco to jeden z podstawowych rodzajów stali narzędziowej. Jak wskazuje nazwa służy przede wszystkim do produkowania narzędzi, które biorą udział w procesie obróbki nagrzanego do bardzo wysokiej temperatury materiału. W tej kategorii można wyróżnić takie elementy, jak: matryce, kowadła, okrojnice, wkładki matrycowe, tłoczniki oraz stemple.
Stal narzędziowa do pracy na gorąco – kilka charakterystycznych cech
Stal narzędziowa do pracy na gorąco może być hartowana w temperaturze sięgającej do 1120 stopni Celsjusza. Robi się to w:
– oleju,
– gazie.
Duże znaczenie ma charakter realizowanych prac. Kluczowym aspektem jest to, aby nad całością procesu czuwały wykwalifikowane i solidnie przeszkolone osoby. Stal narzędziową do pracy na gorąco można podzielić na kilka mniejszych typów. W pierwszej grupie (dochodzi do silnego nagrzewania) znajdują się materiały, z których można wykonywać m.in. matryce do formy i pras. W drugiej (krótki kontakt) są materiały na kowadła i matryce, a w trzeciej stal wykorzystywana do walcowania na gorąco.
Dlaczego warto korzystać ze stali narzędziowej do pracy na gorąco?
Nie da się ukryć, że stal narzędziowa do pracy na gorąco ma wielu zwolenników. Dzieje się tak ze względu na jej wysoki poziom trwałości i twardości. Radzi sobie doskonale praktycznie w każdych warunkach (nawet w ekstremalnych temperaturach), a do tego jest odporna na udarność. Dodatkowym atutem jest wysoka przewodność ciepła. To jak najbardziej zrozumiałe, że ten typ stali jest wykorzystywany na szeroką skalę w rozwijających się zakładach przemysłowych i produkcyjnych. Istotne jest to, aby był właściwie dobrany (z jednej z podanych wyżej grup). W związku z tym nie powinny się tym zajmować osoby bez jakiegokolwiek doświadczenia.
Regularne korzystanie ze stali narzędziowej do pracy na gorąco ma jeszcze kilka innych zalet. Chodzi tutaj o możliwość chłodzenia narzędzi wodą oraz specyficzną strukturę (jednorodną). Przydaje się to np. w specjalistycznych i innowacyjnie zaprojektowanych w matrycach i stemplach, ale też narzędziach do pras. Tak wyprodukowane narzędzia mogą być użytkowane przez wiele długich lat i nie są narażone na bardzo intensywną eksploatację.
W kolejnych artykułach opisaliśmy:
Rodzaje stali, oznaczenia, klasyfikacja i normy
Stal węglowa – właściwości, zastosowanie, rodzaje
Stal stopowa – co to jest, rodzaje, zastosowanie
Stal kwasoodporna a stal nierdzewna – co to jest, poznaj różnice?
