Nóż tokarski przecinak

Do czego służy nóż tokarski przecinak?

Nóż tokarski przecinak służy do obróbki rowków obwodowych oraz do przecinania na tokarce. Oprócz noży znormalizowanych mają tu zastosowanie noże o odmiennej geometrii ostrza. Noże tokarskie przecinaki montuje się kątem przystawienia powyżej 90°. Nóż przecinak tokarski przy przecinaniu nie pozostawia na części obciętej ułamanego czopa, co z zasady występuje wówczas gdy kąt przystawienia jest równy 90°.

Rys. 1 Nóż tokarski przecinak z lutowaną płytką z węglików spiekanych. Tu: NNPA 2012 P10 ISO 7 R PAFANA, sprawdź na EBMIA.PL

Oprócz normalnych noży przecinaków ze stali szybkotnącej i z płytkami lutowanymi z węglików spiekanych (rys.1.) są także stosowane noże przecinaki składane z ostrzami z węglików. Przykład takiego ostrza noża przedstawiono na rys.2. Trzonek noża ma wzmocnioną konstrukcję, umożliwiającą intensywne skrawanie. Ostrze z węglików spiekanych jest zamontowane od góry dociskiem, który jest przykręcony do trzonka za pomocą specjalnej śruby. Przy dokręcaniu śruby docisk spychany do dołu. Po rozluźnieniu śruby sprężynka unosi docisk, umożliwiając wymianę wkładki.

Rys. 2 Nóż przecinak składany z ostrzami z węglików

Noże tokarskie przecinaki listwowe

Szerokie zastosowanie do przecinania mają przecinaki tokarskie składane listwowe z ostrzami z węglików spiekanych w formie listew (rys.3). Ułatwia to bardzo szybką wymianę ostrza.

Rys. 3 Przecinaki tokarski składany listwowy

Przecinanie na tokarce

Przecinanie wykonuje się nie tylko na centrach obróbczych z podajnikiem pręta, często wykorzystywanych w produkcji masowej. Przecinanie wykonuje się także na tokarkach konwencjonalnych. Przecinanie na tokarce zabiera najczęściej nieznaczną część czasu maszynowego (czasu wykonania jednej części), dlatego nie jest postrzegane jako obszar, w którym można uzyskać znaczne oszczędności czasu.

Ponieważ przecinanie wykonuje się zwykle jako jedną z ostatnich operacji, to tutaj niebagatelne znaczenie ma bezpieczeństwo przecinania. Jeśli podczas przecinania narzędzie złamie się, obrabiany przedmiot najczęściej zostaje bezpowrotnie zniszczony. Wraz z płytką i przedmiotem może ulec zniszczeniu również trzonek przecinaka (zwłaszcza taki z rys. 2). Zwłaszcza przy dużych prędkościach obrotowych wrzeciona – część trzonka wchodzi w materiał i niszczy się. Brak trzonka do noża może to powodować długie przestoje obrabiarki.

Odcinanie na automatach tokarskich

Pracując na automatach tokarskich spotkałam się z sytuacją, gdy sekwencja odcinania była tylko etapem w procesie wytwórczym detalu i wymagała wykonania dodatkowych zabiegów technologicznych na przeciwwrzecionie.

Przeciwwrzeciono (wrzeciono pomocnicze)

Podczas przecinania detali z pręta można wykorzystać przeciwwrzeciono do przechwycenia i oddzielenia obrobionego przedmiotu, dzięki czemu istotnie obniżane są wymagania dotyczące udarności krawędzi skrawającej płytki przecinaka, a trwałość płytek wzrasta.

Przypominam sobie czyszczenie wrzeciona i jego nastawianie, gdy wióry owijające się wokół przedmiotu blokowały przejmowanie detalu przez wrzeciono pomocnicze. Gdy to ma miejsce, obrabiarka wykonuje detal wybrakowany i często (!) nie zatrzymuje się. Wióry owijające się dokoła gotowego detalu mogą sprawić problemy podczas kolejnych operacji (obróbka chemiczna, wykańczająca, odrzucenie przez kontrolę jakości itp.) i uszkodzić powierzchnię (nieosiągane jest żądane Ra).

Jaki przecinak tokarski wybrać?

Wybór przecinaka zależy od tego co i jak dużo tego będziemy przecinać, tak zdecydujemy czy wybieramy tańczy nóż z lutowaną płytką, czy składać. Kierując się głębokością skrawania przedstawiamy dostępne rozwiązania dla składaków.

Odcinanie na tokarce z małą głębokością

Do odcinania z niewielką głębokością (średnice pręta/rury do 12 mm (0.47 cala)) można zastosować trójostrzowe płytki (rys.5.1.). Takie zapewniają efektywne odcinanie w trakcie produkcji wieloseryjnej.

Rys. 2. 1. Przecinanie z małą głębokością 2. Przecinanie z umiarkowaną głębokością 3. Przecinanie z dużą głębokością, źródło 1

Odcinanie na tokarce z umiarkowaną głębokością

Do odcinania detali na średnią głębokość (rys.5.2.) (średnice pręta/rury do 40 mm (1.57 cala)) można zastosować trzonki z mocowaniem śrubą i zaciskiem sprężystym z płytkami dwuostrzowymi.

Odcinanie na tokarce z dużą głębokością

Do odcinania detali o dużej średnicy (średnice pręta/rury powyżej 112 mm (4.41 cala)) stabilność płytki ma strategiczne znaczenie, gdyż wtedy przy odcinaniu na płytkę oddziałują bardzo duże siły skrawania (rys.5.3.). Toteż dobrym wyborem jest listwa ze stabilnym zaciskiem sprężystym i płytka jednoostrzowa.

Czy do przecinania potrzebne jest chłodziwo?

Gdyż istotne znaczenie ma bezpieczny przebieg obróbki, zaleca się stosowanie narzędzi z dokładnym podawaniem chłodziwa lub dobrze ustawić przewody do chłodziwa. Jeśli tylko masz możliwość, przy przecinaniu stosuj chłodziwo. Chłodziwo, zwłaszcza pod ciśnieniem, odprowadza wióry, obniża temperaturę i zużycie przecinaka i pomaga w uzyskaniu mniejszej chropowatości powierzchni.

Jeśli tylko masz możliwość, przy przecinaniu stosuj chłodziwo.

Chłodziwo pomaga w odprowadzaniu wiórów,
obniża temperaturę i zużycie przecinaka
i sprzyja niższej chropowatości powierzchni.

Jak zamontować nóż tokarski przecinak?

Narzędzie powinno być wysunięte jak najmniej, a płytka stabilnie zamocowana. Przecinając detal na tokarce warto pomyśleć o oszczędności, ważne jest też uzyskanie najmniejszych możliwych sił skrawania. Dlatego stosuje się wąskie płytki, gdyż te dają mniejsze siły skrawania i gwarantują oszczędność materiału.

Jak płytka do przecinania?

Jak wspomniałam wyżej, stosujemy wąskie płytki, gdyż te dają mniejsze siły skrawania przy przecinaniu. Płytka o geometrii i przeznaczeniu do przecinania powoduje, że powstające wióry są węższe od szerokości rowka. To gwarancja dobrej kontroli wióra i jakości wykończenia powierzchni podczas odcinania (chociaż przy dużych prędkościach skrawania, dla uzyskania najwyższych jakości powierzchni, dodatkowo planuje się po przecinaniu).

Rys. 3. Grafika ilustrująca dlaczego należy stosować jak najwęższych płytek do przecinania. Węższa płytka to oszczędność przecinanego materiały, ale również niższa całkowita siła skrawania, źródło 1

Jaka szerokość przecinaka do pręta?

Jaką szerokość płytki dobrać do przecinania najlepiej przedstawi poniższa tabela. Dotyczy rur i prętów.

Jeśli przecinasz rury o cienkich ściankach, musisz zminimalizować siłę skrawania i przez to naprężenia, które mogą doprowadzić do odkształcenia materiału. Stosuj płytki jak najwęższe o możliwie najostrzejszych krawędziach.

Odcinanie bez czopów i zadziorów

Do odcinania bez pozostawiania czopów i zadziorów zaleca się używać płytki o ostrych geometriach i małych promieniach naroża. Produkowane są specjalne płytki z odchyloną krawędzią skrawającą umożliwią wyeliminowanie czopów i zadziorów. Płytki z odchyloną krawędzią skrawającą generują siłę skierowaną na skos do ruchu posuwowego i stąd są zalecane tylko do obróbki na krótkich wysięgach (do 13 mm (0.51 cala)). Do dłuższych wysięgów stosować płytki neutralne, zgodnie z zasadą, że dłuższe narzędzie powoduje większe problemy spowodowane używaniem płytki z odchyloną krawędzią skrawającą. Jeśli to możliwe, należy stosować płytki z jak najwęższą, odchyloną krawędzią skrawającą. Wiele o kącie odchylenia i możliwych korzyściach ze stosowania powie poniższa tabela.

Tabela 1. Porównanie parametrów skrawania przy zastosowaniu płytki skrawającej o odchylonej geometrii i płytki neutralnej, źródło 1

Jeśli potrzebujesz zasięgnąć wiedzy odnośnie do parametrów geometrycznych ostrzy noży zachęcam Cię do lektury książki Poradnik Tokarza. Wiele znajdziemy również w katalogach producentów.

Eksperci z EBMiA służą pomocą w zakresie doboru odpowiednich przecinaków i płytek skrawających. Dzięki współpracy z renomowanymi producentami jesteśmy w stanie dostarczać najwyższej jakości elementy i akcesoria. Wystarczy w tej sprawie oraz w przypadku każdej innej wątpliwości lub pytania skonsultować się z naszymi doświadczonymi doradcami handlowymi, którzy chętnie udzielą Państwu niezbędnych informacji. Skontaktuj się z naszym działem technicznym [email protected] i 730 35 35 35

W kolejnych artykułach opisaliśmy:

– Rodzaje noży tokarskich – budowa i zastosowanie

– Nóż tokarski zdzierak – co to jest, budowa, zastosowanie

– Nóż tokarski do fazowania

– Nóż tokarski do gwintów

– Noże tokarskie do metalu

– Nóż tokarski wytaczak

– Oznaczenie noże i płytek tokarskich

Bibliografia:

1. Materiały Sandvik Coromant,  źródło 1: https://www.sandvik.coromant.com/pl-

Udostępnij