Gdy szukamy odpowiednich śrub, zawsze natrafimy w opisie produktu na określenie klasa wytrzymałości śruby i liczby takie jak 4.6, 8.8, 10.9 lub 12.9. Co to w zasadzie oznacza? Otóż kombinacja dwóch cyfr oznacza klasę wytrzymałości i umożliwia porównywanie różnych śrub.
Klasa wytrzymałości śrub
Wytrzymałość śruby na rozciąganie i granica plastyczności
Dostępne są śruby o różnej wytrzymałości na rozciąganie i granicy plastyczności. Obie wartości razem dają klasę wytrzymałości śruby. Klasa wytrzymałości jest zawsze oznaczona dwiema liczbami oddzielonymi kropką. Pierwsza liczba to wytrzymałość śruby na rozciąganie, a druga to granica plastyczności śruby. Co dokładnie oznaczają te liczby, wyjaśnimy szczegółowo poniżej.
Wytrzymałość śrub na rozciąganie (maksymalne naprężenie)
Wytrzymałość śruby na rozciąganie to maksymalne naprężenie, jakie materiał lub śruba może wytrzymać. Jeśli wytrzymałość na rozciąganie zostanie przekroczona, materiał ulegnie uszkodzeniu. Wytrzymałość na rozciąganie (naprężenie) mierzy się w N/mm2 (siła na powierzchnię).
Granica plastyczności śrub (sprężystość śruby)
Granica plastyczności śruby to granica, do której można rozciągnąć śrubę. Powyżej tej wartości materiał śruby odkształca się i nie może powrócić do swojego pierwotnego kształtu.
Klasa śruby vs wytrzymałość na rozciąganie i granica plastyczności
Śruby oznaczone są różnymi klasami wytrzymałości, dzięki czemu bardzo łatwo jest określić wytrzymałość na rozciąganie (Rm) i granicę plastyczności (Re).
Przykład: klasa wytrzymałości na rozciąganie 8.8 (patrz rysunek poniżej)
Obliczenia śrub
Obliczanie wytrzymałości na rozciąganie (Rm):
Pomnóż pierwszą liczbę przez 100, aby otrzymać wytrzymałość na rozciąganie (Rm).
=> Rm = 8 x 100 = 800 N/mm²
Obliczanie granicy plastyczności (Re)
Re = (8 x 8) x 10 = 640 N/mm²
Klasa wytrzymałości śrub tabela
Poniższa tabela przedstawia najczęściej występujące klasy wytrzymałości.
Tabela 1. Wytrzymałość na rozciąganie i granica plastyczności dla wybranych klas wytrzymałości śrub
W zależności od klasy wytrzymałości śruby wykorzystuje się różne materiały i warianty obróbki cieplnej.
Tabela 2. Materiały i warianty obróbki cieplnej w zależności od klasy wytrzymałości śruby
klasa wytrzymałości | materiał i obróbka cieplna |
4.6 | stal węglowa lub stal węglowa z dodatkami |
4.8 | stal węglowa lub stal węglowa z dodatkami |
5.6 | stal węglowa lub stal węglowa z dodatkami |
5.8 | stal węglowa lub stal węglowa z dodatkami |
6.8 | stal węglowa lub stal węglowa z dodatkami |
8.8 |
|
9.8 |
|
10.9 |
|
12.9 |
|
Oznaczenia śrub i nakrętek
Oznakowanie śrub klasą wytrzymałości i znakiem identyfikacyjnym producenta jest zwykle wykonywane przez producentów tylko od średnicy śruby 5mm. Oznaczenie znajduje się zwykle na łbie śruby lub z boku łba śruby. W przypadku nakrętek tylko wytrzymałość na rozciąganie jest oznaczona liczbą, ponieważ granica plastyczności nie ma znaczenia. Należy zawsze upewnić się, że śruba i nakrętka są wykonane z tego samego materiału.
Rys. 1. Przykład oznaczenia śruby z łbem sześciokątnym oraz oznaczenie nakrętki kodem klasy wytrzymałości
W kolejnych artykułach opisaliśmy: