Wszystko się psuje. Bez względu na to, co robimy, zawsze istnieje ryzyko, że produkty się uszkodzą. To samo dotyczy łożysk, ale to nie znaczy, że nie można zapobiec wielu problemom, które powodują kosztowne przestoje.
Ten artykuł jest przewodnikiem po głównych czynnikach, które mogą prowadzić do awarii łożyska, a także o tym, jak zapobiegać problemom. Dowiemy się tu więcej o tych potencjalnych problemach i jak się przed nimi ustrzec.
1. Błędy smarowania
Według ostatnich badań, do 80 procent uszkodzeń łożysk spowodowanych jest niewłaściwym smarowaniem. Obejmują one niedostateczne smarowanie, stosowanie niewłaściwych smarów, które prowadzą do nadmiernych temperatur, te zaś powodują degradację środka smarnego.
Czego szukać?
Poszukaj odbarwionych elementów tocznych (takich jak niebieski lub brązowy) i torów elementów tocznych, będzie to świadczyć o przegrzaniu, lub nadmiernym zużyciu łożyska.
Jak temu zapobiec?
Zastosuj odpowiedni typ i odpowiednią ilość smaru, unikaj utraty smaru i przestrzegaj odpowiednich odstępów między smarowaniem.
Do smarowania łożysk polecamy smar do łożysk CX-80, dostępny w wersji 40g i 500g.
2. Zanieczyszczenia
Zanieczyszczenie jest spowodowane przez obce substancje dostające się do smarów łożyskowych lub roztworów czyszczących. Należą do nich brud, pył ścierny, kurz, wióry stalowe z zanieczyszczonych miejsc pracy i brudne ręce lub narzędzia.
Czego szukać?
Sprawdź czy nie ma wgnieceń elementów tocznych i bieżni, które powodują wibracje.
Jak temu zapobiec?
Przefiltruj smar np. przez sitko z dużymi oczkami, może się to wydawać niemożliwe, ale jednak da się. Poza tym wyczyść miejsce pracy, narzędzia, osprzęt i dłonie, aby zmniejszyć ryzyko zanieczyszczenia. W praktyce to wygląda różnie. Nie chodzi tu o to żeby się doktoryzować nad biednym łożyskiem, ale utrzymać zwyczajny porządek.
3. Nieprawidłowy montaż
W większości przypadków łożyska powinny być montowane z pasowaniem mieszanym lub ciasnym. Polskie normy PN zwykle określają tolerancję wykonania czopu łożyskowego na k6
Czego szukać?
Szereg warunków może powodować wgniecenia, zużycie, pęknięte pierścienie, wysokie temperatury pracy, wczesne zmęczenie i przedwczesne uszkodzenie łożysk. Obejmują one montaż łożysk na wałach poprzez docisk lub uderzenie w zewnętrzną bieżnię, montowanie łożysk w obudowie poprzez dociskanie do pierścienia wewnętrznego, pasowania luźne na czopie wałka,pasowania luźne otworu ( tulei), nadmiernie ciasne pasowania, czy złe wykończenie powierzchni na siedzeniu łożyska – chropowatość Ra poniżej 0,63
Jak temu zapobiec?
Postępuj zgodnie z instrukcjami montażu i przeprowadzaj szkolenia, aby zapewnić wszystkim pracownikom zrozumienie różnicy między prawidłowo i nieprawidłowo zainstalowanym montażem.
4. Niewłaściwe ustawienie
Wały nieosiowe, elementy dystansowe nie stykające się z dolna bieżnią i kolejną średnicą czopa w wałku stopniowanym , czy nieprawidłowy montaż z powodu luźnych pasowań mogą powodować niewspółosiowość, co może doprowadzić do przegrzania i awarii.
Czego szukać?
Należy sprawdzić czy nie ma ścieżki zużycia, która nie jest równoległa do krawędzi bieżni nieobrotowego pierścienia.
Jak temu zapobiec?
Skontroluj wały i obudowy pod kątem bicia gniazd łożysk oraz użyj precyzyjnych nakrętek zabezpieczających, zależnie od konstrukcji wału.
5. Fałszywy obieg kulek
Szybkie przesuwanie się kulek w bieżni, przy uruchomieniu sprzętu , szybko zużywa się smar, z uwagi że może brakować kulek. Ponadto brak rotacji w łożysku nie pozwala na powrót świeżego smaru do pełnego obiegu.
Czego szukać?
W kierunku osiowym można zaobserwować liniowe ślady zużycia przy skoku elementów tocznych lub brak uniesionych krawędzi w przeciwieństwie do znaków spowodowanych niewłaściwym montażem.
Jak temu zapobiec?
Wyeliminuj zewnętrzne wibracje, które mogą spowodować wykruszenie się kulek. Należy również stosować smary zawierające dodatki przeciwzużyciowe.
6. Korozja
Wilgoć, kwas, smar o niskiej jakości, słabe odseparowanie łożyska od czynników zewnętrznych czy kondensacja wilgoci spowodowana nadmiernymi zmianami temperatury mogą powodować korozję, która powoduje większe tarcie toczne dla drobno wykończonych powierzchni łożysk kulkowych i wałeczkowych.
Czego szukać?
Sprawdź czerwone i brązowe plamy lub osady na elementach tocznych, bieżniach , a także czy nie ma zwiększonych wibracji, zwiększonego luzu promieniowego lub brak napięcia wstępnego.
Jak temu zapobiec?
Wszelkie płyny należy usuwać z dala od obszarów łożysk. Wybierz integralnie uszczelnione łożyska i rozważ zewnętrzne uszczelnienia w szczególnie nieprzyjaznym środowisku. Używanie właściwego stanu materiału łożyskowego, takiego jak stal nierdzewna, może pomóc, jeśli nie można uniknąć agresywnego środowiska.
7. Uszkodzenia elektryczne
Ciągły przepływ prądu przemiennego lub stałego, nawet przy niskich prądach, może prowadzić do uszkodzenia elektrycznego.
Czego szukać?
Brązowawe znaki mogą być obserwowane równolegle do osi na dużej części bieżni lub obejmujące cały obwód bieżni.
Jak temu zapobiec?
Zapobiegaj przepływowi prądu elektrycznego przez łożysko poprzez uziemienie lub użycie izolowanych łożysk.
8. Zmęczenie (odpryskiwanie powierzchni bieżni)
Odpryskiwanie jest często wynikiem przeciążenia, nadmiernego obciążenia wstępnego, zbyt ciasnego pasowania i wykorzystanie łożyska poza obliczoną trwałość zmęczeniową.
Czego szukać?
Zmęczenie może być zauważone przez pęknięcie powierzchni tocznych i późniejsze usunięcie małych, dyskretnych cząstek materiału z pierścienia wewnętrznego, pierścienia zewnętrznego lub elementów tocznych. Odpryskiwanie jest postępowe i rozprzestrzenia się wraz z dalszą pracą łożyska. Zawsze towarzyszy mu zauważalny wzrost wibracji i hałasu.
Jak temu zapobiec?
Wymienić łożysko i / lub rozważyć zmianę na łożysko o większych parametrach obciążeń.
9. Przegrzanie
Przegrzanie jest zwykle wynikiem nadmiernych temperatur roboczych i niewłaściwego smarowania. Wysokie temperatury mogą powodować spływanie smaru, co zmniejsza wydajność zwilżenia smarnego. W podwyższonych temperaturach utlenianie może prowadzić do utraty czynników smarowych ze smaru, pozostawiając suche powierzchnie. Wyższe temperatury również zmniejszają twardość stopu łożyskowego, powodując wczesną awarię.
Czego szukać?
Należy zwrócić uwagę na wszelkie odbarwienia pierścieni, elementów tocznych i koszyka. W skrajnych przypadkach elementy łożyska ulegną deformacji. Wyższe temperatury mogą również usunąć smar, wskutek czego łożysko może być suche.
Jak temu zapobiec?
Sterowanie termiczne lub przeciążeniowe, odpowiednie ścieżki ciepła i dodatkowe chłodzenie należą do najlepszych opcji, aby wyeliminować przegrzanie.
10. Nadmierne obciążenia
Zbyt duże obciążenie łożyska jest kolejną częstą przyczyną awarii.
Czego szukać?
Możesz zobaczyć „falujące” kulki.
Jak temu zapobiec?
Zmniejsz obciążenie lub rozważ przeprojektowanie elementu na łozysko o większej obciążalności.
11. Niewłaściwe przechowywanie i obsługa
Nieprawidłowe przechowywanie naraża łożyska na wilgoć i kurz. Przechowywanie łożysk w nadmiernie wysokich temperaturach może również pogorszyć trwałość smaru, dlatego zawsze należy sprawdzić u producenta smaru, czy są dostępne specyfikacje dotyczące ich przechowywania. Przedwczesne otwieranie pudełek czy zrywanie foliowych opakowań może spowodować zanieczyszczenie i narażenie łożysk na korozję.
Czego szukać?
Uważaj na wilgotność i temperatury, które mogą powodować rdzę i / lub odsłonięte łożyska w miejscu przechowywania, zwłaszcza te bez pierścieni uszczelniających.
Jak temu zapobiec?
Przechowuj łożyska w suchym miejscu w temperaturze pokojowej. Zawsze zakładaj łożyska czyste albo je na miejsce instalacji przed rozpakowaniem.
12. Dopasowanie
Dopasowanie ciasne może być spowodowane nadmiernym obciążeniem elementu tocznego, gdy pasowanie interferencyjne przekracza luz promieniowy w temperaturach roboczych. Mikro-ruch pomiędzy dopasowanymi częściami, gdzie luzy są zbyt duże w stosunku do działających sił, może spowodować uszkodzenie łożyska.
Czego szukać?
Aby uzyskać dobre dopasowanie, poszukaj ścieżki zużycia elementów tocznych na dnie bieżni, przegrzania lub pęknięcia osiowego pierścienia wewnętrznego. W przypadku luźnego pasowania, zanotuj wszelkie objawy (generowanie drobnych cząstek metalu), które pozostawia wyraźny brązowy kolor. Zużycie na dopasowanych powierzchniach może powodować hałas i bicie.
Jak temu zapobiec?
Upewnij się, że dobrano odpowiednie pasowanie, aby uniknąć problemów z dopasowaniem. Zapoznaj się z instrukcją instalacji producenta.
Zapobieganie awariom
Uświadamiając sobie różne problemy, które mogą spowodować uszkodzenie łożyska i znaki, których należy szukać, już zrobiłeś duży krok w kierunku ograniczenia awarii łożysk a w tym maszyn. Oczywiście nie musisz czekać na objawy zużycia łożyska. Regularne środki zapobiegawcze mogą utrzymać twoje łożyska w szczytowej wydajności tak długo, jak to możliwe, oszczędzając czas i pieniądze.
W innym naszym artykule opisujemy zagadnienie
Konserwacja, czyszczenie i smarowanie łożysk
Jak ściągnąć łożysko bez ściągacza?
Luz łożyska – co to jest, rodzaje i oznaczenia
