Zacznijmy od podstaw – czym właściwie jest wyłącznik nadprądowy? Wyłącznik nadprądowy to automatycznie obsługiwany przełącznik elektryczny. Wyłączniki nadprądowe mają na celu zapobieganie uszkodzeniom obwodu elektrycznego w wyniku nadmiernego prądu. Zostały zaprojektowane tak, aby wyłączały się podczas przeciążenia lub zwarcia, aby chronić przed usterkami elektrycznymi i awarią sprzętu. Wyłączniki nadprądowe są podzielone na różne typy na podstawie warunków wyzwalania nadprądowego. Poniżej budowa wewnętrzna wyłącznika nadprądowego 1-Amperowego.
Charakterystyka wyłączników nadprądowych
Różnica pomiędzy każdym typem lub klasą wyłącznika nadprądowego jest określona przez prąd, przy którym wyłącznik nadprądowego zostanie natychmiastowo wyzwolony. Dokładny czas do wyzwolenia (czas przerwania) przy danym prądzie może być określony przez krzywą lub klasę wyzwalania nadprądowego.
| Typ wyłącznika nadprądowego | Wyzwala się natychmiast przy |
krzywa a | 2-3x prąd znamionowy |
krzywa b | 3-5x prąd znamionowy |
krzywa c | 5-10x prąd znamionowy |
krzywa d | 10-20x prąd znamionowy |
krzywa k | 8-12x prąd znamionowy |
krzywa z | 2-3x prąd znamionowy |
Wyłączniki typu A są najbardziej wrażliwe i rzadko są używane. Są zaprojektowane tak, aby wyzwalać się natychmiast przy prądzie przekraczającym 2-3 razy prąd znamionowy.
Wyłączniki nadprądowe typu B są zaprojektowane do natychmiastowego wyzwalania powyżej 3-5 razy prądu znamionowego. Używane są głównie do zastosowań domowych i komercyjnych przy niskich napięciach, gdzie przetężenie prawdopodobnie będzie niskie. Należą do nich okablowanie domowe i aplikacje oświetleniowe. Generalnie nie są używane do zastosowań takich jak silniki.
Wyłączniki nadprądowe typu C są zaprojektowane do natychmiastowego wyzwalania przy prądach od 5 do 10 razy przekraczających prąd znamionowy. Powszechnie w zastosowaniach komercyjnych i przemysłowych, są często używane w małych silnikach, wentylatorach, transformatorach i oświetleniu fluorescencyjnym.
Najmniej czułe wyłączniki nadprądowe typu D są zaprojektowane do natychmiastowego wyzwalania przy prądach od 10 do 20 razy przekraczających prąd znamionowy. Dzięki temu nadają się do układów wysoko obciążonych i innych zastosowań, w których występują silne przepięcia. Zastosowania wyłączników nadprądowych typu D obejmują zasilacze bezprzerwowe, duże silniki, transformatory, urządzenia rentgenowskie i sprzęt spawalniczy.
Często używane w silnikach wyłączniki nadprądowe typu K są zaprojektowane do natychmiastowego wyzwalania, gdy prąd osiągnie 8 do 12-krotność prądu znamionowego. Wyłączniki nadprądowe typu K i typu D mają bardzo podobne właściwości. Podstawowa różnica polega na tym, że wyłączniki nadprądowe typu K wyzwalają się szybciej, gdy prąd jest nieco wyższy od prądu znamionowego. Dzięki temu są bardziej czułe niż wyłączniki nadprądowe typu D, a jednocześnie nadają się do zastosowań takich jak silniki.
Podobnie jak wyłączniki nadprądowe typu A, typ Z jest przeznaczony do wrażliwych układów. Są zaprojektowane do natychmiastowego wyzwalania, gdy prąd osiągnie 2-3 razy prąd znamionowy. Wyłączniki nadprądowe typu Z są powszechnie stosowane do ochrony obwodów półprzewodnikowych.
Wyłącznik nadprądowy jak dobrać?
Przy wyborze wyłącznika nadprądowego należy wziąć pod uwagę cztery czynniki:
1) Obciążalność prądowa. Jest to prąd znamionowy, na którym oparta będzie charakterystyka wyzwalania.
2) Charakterystyka wyzwalania. Wielokrotność aktualnej wartości znamionowej, przy której wyłącznik nadprądowy ma zadziałać. To określi typ wyłącznika.
3) Znamionowa zwarciowa zdolność łączenia To maksymalny prąd i napięcie dla jakiego wyłączniki nadprądowe zostały zaprojektowane do bezpiecznego przerwania obwodu. Zdolność łączenia można również podać jako maksymalny prąd przy danym napięciu.
4) Liczba biegunów. Liczba biegunów określa liczbę faz (lub obwodów), które można chronić za pomocą jednego urządzenia. Jednobiegunowy wyłącznik nadprądowy chroni tylko jeden obwód, podczas gdy trójbiegunowy wyłącznik nadprądowy chroni do trzech obwodów. Przeciążenie jednego bieguna spowoduje wyłączenie wyłącznika nadprądowego.
Innym czynnikiem, który należy wziąć pod uwagę, jest trwałość lub żywotność, która mówi o maksymalnej liczbie cykli. Ogólnie rzecz biorąc, wyłącznik nadprądowy jest zaprojektowany do dwukrotnej obsługi. Możesz to sprawdzić w specyfikacji konkretnego wyłącznika nadprądowego.
Wyłączniki nadprądowe – najczęstsze pytania
1) Jak testować wyłączniki nadprądowe?
Aby przetestować wyłącznik nadprądowy po instalacji, potrzebny będzie odpowiedni przenośny woltomierz renomowanego producenta. Elektrycy zalecają również ręczne sprawdzenie mechanizmu przełączającego wyłączników nadprądowych przed instalacją; zazwyczaj do otwierania i zamykania bardziej niezawodnych modeli potrzebny jest większy nacisk.
2) Czy można łączyć różne wyłączniki nadprądowe?
Przy wyborze wyłączników nadprądowych liczą się bardziej specyfikacje niż marka, więc teoretycznie możesz użyć dowolnego komponentu, który jest kompatybilny z konkretnym urządzeniem. Jednak mieszanie marek w tej samej instalacji nie jest zalecane, ponieważ zmniejsza to wiarygodność testów i może unieważnić gwarancje i gwarancje instalacyjne.
3) Dlaczego wyłączniki nadprądowe są częściej wybierane niż bezpieczniki?
Wyłączniki nadprądowe pełnią podobną funkcję do bezpieczników elektrycznych, które są zaprojektowane tak, aby topiły się, a tym samym przerywały obwód, jeśli przepływający prąd przekracza wyznaczony limit. Jednak bezpieczniki mogą być mniej niezawodne niż wyłączniki nadprądowe – te ostatnie działają lepiej w niższych napięciach i nie wymagają wymiany po użyciu.
4) Jaka jest różnica między wyłącznikami nadprądowymi a wyłącznikami kompaktowymi?
Wyłączniki kompaktowe spełniają bardzo podobne funkcje do wyłączników nadprądowych, ale mają również wyższą pojemność elektryczną. Wszystkie wyłączniki nadprądowe są urządzeniami poniżej 100 amperów i są przeznaczone do obwodów niskiego napięcia, więc ich krzywych wyzwalania nie można regulować. Natomiast wyłączniki kompaktowe mają regulowaną charakterystykę wyzwalania, co oznacza, że mogą być używane z wyższymi napięciami – w niektórych przypadkach nawet 2500.
5) Jaka jest różnica między wyłącznikami nadprądowymi a wyłącznikami z uziemieniem?
Wyłączniki z uziemieniem wykorzystują uziemienie jako podstawową metodę kontrolowania prądu elektrycznego i zapobiegania porażeniom prądem. Działają, wykrywając wszelkie napięcie błądzące na obudowie urządzenia, a następnie przerywając obwód, jeśli przekroczy wyznaczony poziom. Pełnią one podobną funkcję do wyłączników różnicowoprądowych, ale te ostatnie wykrywają napięcie błądzące bezpośrednio i dlatego są teraz częściej wybierane przez elektryków.
6) Jaka jest różnica między wyłącznikami nadprądowymi a wyłącznikami różnicowoprądowymi?
Wyłączniki różnicowoprądowe są inną formą elektrycznego wyposażenia zabezpieczającego. Chociaż wyłączniki nadprądowe pełnią funkcję ogólną, wyłączniki różnicowoprądowe są specjalnie skonstruowane w celu ochrony przed często śmiertelnym ryzykiem porażenia prądem w wyniku dotknięcia odsłoniętych przewodów lub nieprawidłowo uziemionych kabli. Działają bezpośrednio w obwodach elektrycznych, wykrywając usterki i odcinając potencjalnie niebezpieczne prądy. Wyłączniki różnicowoprądowe są również dostępne w różnych typach – typach A, B, C, D, K i Z.
Nadprądowy wyłącznik podsumowanie
Dzięki temu artykułowi dowiedziałeś się czym są wyłączniki nadprądowe, poznałeś zasady i charakterystyki działania. Dowiedziałeś się do czego nie służą wyłączniki nadprądowe oraz zapoznałeś z metodyką podpięcia wyłącznika nadprądowego do jednego i do wielu elementów elektrycznych.
Wyłączniki nadprądowe stosuje się wszędzie tam, gdzie może wystąpić wzrost prądu w gniazdach lub też w sieci. Dobrze dobrane wyłączniki nadprądowe precyzyjnie zabezpieczają całą instalację elektryczną w maszynie, zapewniając bezpieczeństwo nawet niezwykle delikatnym czujnikom. Wierzymy, że będziesz mógł najlepiej dobrać wyłącznik nadmiarowo prądowy do swoich instalacji, tak, żeby spełniały swoje funkcje, wykorzystując maksymalnie ich możliwości.
Eksperci z EBMiA służą pomocą w zakresie doboru odpowiednich wyłączników nadprądowych. Dzięki współpracy z renomowanymi producentami jesteśmy w stanie dostarczać najwyższej jakości elementy i akcesoria. Wystarczy w tej sprawie oraz w przypadku każdej innej wątpliwości lub pytania skonsultować się z naszymi doświadczonymi doradcami handlowymi, którzy chętnie udzielą niezbędnych informacji.
Zapraszamy do kolejnych artykułów w których opisujemy:
Ogranicznik przepięć – podłączenie, co to jest, jak działa, budowa
Rozłącznik izolacyjny – co to jest, jak dobrać, budowa, zastosowanie
Wyłącznik różnicowoprądowy – czym jest i w jaki sposób działa?
Bezpieczniki, elementy zabezpieczające instalacje elektryczne
Wyłącznik silnikowy – skuteczny sposób na zabezpieczenie silnika
Łącznik krzywkowy – jak podłączyć, zasada działania
Przekaźnik czasowy – zasada działania, budowa, rodzaje
Zabezpieczenia przeciwprzepięciowe – co to jest, rodzaje, zalety
Wyposażenie rozdzielni elektrycznej
