Potencjometr, znany również jako rezystor nastawny, jest rodzajem biernego komponentu elektronicznego. Potencjometry wyposażone są w regulowane pokrętło, w zależności od wielkości dostosowane do obsługi śrubokrętem lub do ręcznej zmiany, które umożliwia zmianę wartości oporu między jego dwoma wyprowadzeniami. Tak więc, potencjometr działa jako rezystor, którego wartość oporu może być precyzyjnie dostosowywana.
Potencjometry znajdują zastosowanie w wielu urządzeniach elektrycznych, gdzie służą do regulacji takich parametrów jak głośność w urządzeniach audio czy prędkość obrotowa. W zaawansowanych zastosowaniach, jak na przykład w joystickach, potencjometry mogą pełnić funkcję precyzyjnych przetworników położenia.
Warto mieć na uwadze, że działanie potencjometrów jest ściśle związane z ich nominalnymi wartościami napięcia i prądu. Przekroczenie tych wartości może prowadzić do trwałego uszkodzenia elementów. Dlatego kluczowymi parametrami, na które należy zwrócić uwagę przy wyborze potencjometru, są jego znamionowa moc oraz maksymalne napięcie pracy.
Potencjometry dzielą się na dwa podstawowe rodzaje: analogowe i cyfrowe. Potencjometry analogowe zapewniają bardziej precyzyjne dostosowanie wartości, ale mają tendencję do szybszego zużycia oraz są wrażliwe na zakłócenia zewnętrzne. Z drugiej strony, potencjometry cyfrowe charakteryzują się większą niezawodnością i długowiecznością, przy czym nie generują niechcianych szumów przy regulacji. Ich zakres dostosowań jest jednak mniej elastyczny w porównaniu do wersji analogowych.
